Waarom scholen uitsluitend vrije software zouden moeten gebruiken

This translation may not reflect the changes made since 2013-04-01 in the English original. You should take a look at those changes. Please see the Translations README for information on maintaining translations of this article.

door Richard Stallman

Onderwijsinstellingen hebben een morele verplichting alleen vrije software te gebruiken in hun lessen. Hier de reden waarom.

Er zijn algemeen geldende redenen waarom computergebruikers op vrije software zouden moeten aandringen. Het geeft gebruikers de vrijheid hun computer op eigen manier te gebruiken -- met private software doet de computer wat de eigenaar van de software wil dat hij doet en niet wat jij wil. Vrije software geeft ook de mogelijkheid om met elkaar samen te werken en een fatsoenlijk leven te leiden. Deze redenen gelden ook voor scholen net als bij ieder ander. Dit artikel concentreert zich op extra argumenten die gelden voor het onderwijs.

Allereerst kan vrije software de scholen geld besparen. Vrije software geeft scholen, net als andere gebruikers, het recht om de software te kopiëren en verspreiden zodat de school kopiëen kan aanmaken voor alle computers op school. In arme landen kan dit helpen om de digitale kloof te overbruggen.

Deze in het oog springende reden, hoewel belangrijk, is nogal oppervlakkig. En private software-ontwikkelaars kunnen dit teniet doen door zelf kopiëen weg te geven aan scholen (let op! -- een school die hierop ingaat zou later wel eens voor upgrades moeten gaan betalen). Laten we daarom eens wat dieper graven.

Op school moet men leerlingen aanleren een leven te leiden wat de gemeenschap ten goede komt. Ze zouden het gebruik van vrije software moeten stimuleren net zoals ze recycling stimuleren. Wanneer scholen zouden lesgeven met vrije software dan zullen de leerlingen deze vrije software ook willen gebruiken nadat ze afstuderen. Dit zal de gemeenschap in zijn algemeenheid helpen om af te komen van de overheersing (en oplichting) van mega-bedrijven.

Scholen zouden geen afhankelijkheid moeten onderwijzen. Dit soort bedrijven bieden gratis exemplaren aan aan scholen om dezelfde reden dat tabaksbedrijven gratis sigaretten uitdelen: om kinderen verslaafd te maken (1). Ze zullen diezelfde studenten na hun afstuderen geen korting meer geven.

Met vrije software kunnen studenten bestuderen hoe software in elkaar zit. Sommige studenten, eenmaal in hun tienerjaren, willen alles weten over hun computersysteem en de software daarop. Ze zijn nieuwsgierig naar de broncode van programma's die ze elke dag gebruiken. Om goede software te kunnen maken moeten studenten een hoop code kunnen lezen en maken. Ze moeten programma's kunnen bestuderen die gebruikt worden door echte gebruikers in de echte wereld. Dat kan alleen met vrije software.

Private software stilt hun honger naar kennis niet: het zegt, “De kennis die jij wilt is geheim -- het leren ervan is verboden!”. Vrije software moedigt iedereen aan te leren. De vrije software gemeenschap wijst het “technologische priesterschap”, die de meeste mensen dom houdt over hoe technologie eigenlijk werkt, af; we moedigen alle studenten, van welke leeftijd dan ook, aan om de broncode te lezen en zoveel te leren als ze zelf willen. Scholen die vrije software gebruiken zullen programmeertalent verder helpen.

De volgende reden voor het gebruik van vrije software in scholen is nog fundamenteler. We verwachten dat scholen basisvaardigheden en -kennis overdragen maar dat is niet alles. De meest fundamentele missie van scholen is om mensen op te voeden als goede burgers en buren -- die samenwerken met anderen die hulp behoeven. Op computergebied betekent het ze te leren om software te delen. Vooral basisscholen moeten hun leerlingen duidelijk maken, “Als je software mee naar school neemt, moet je dit delen met andere studenten en de broncode laten zien aan de klas voor als anderen ervan willen leren.”.

Natuurlijk moet een school zijn eigen regels naleven: alle op school geïinstalleerde software zou ter beschikking moeten staan van de studenten om te kunnen kopiëren, naar huis mee te nemen of verder te distribueren.

Studenten leren vrije software te gebruiken en deel te nemen aan de vrije software gemeenschap is een praktische les in goed burgerschap. Het toont ze ook het rolmodel van publieke dienstverlening in plaats van dat van de tycoon. Het hele schoolsysteem zou vrije software moeten gebruiken.

RJ Reynolds, de tabaksfabrikant kreeg een boete van $15 miljoen in 2002 voor het gratis verstrekken van sigaretten bij evenementen waar kinderen kwamen. Zie ook http://www.bbc.co.uk/worldservice/sci_tech/features/health/tobaccotrial/usa.htm.